Jak chronić tajemnice przedsiębiorstwa w postępowaniu przed Prezesem UOKiK

Postępowania prowadzone przez Prezesa UOKiK mają co do zasady charakter jawny dla stron postępowania, tzn. przedsiębiorcy będący stronami danego postępowania mają dostęp do materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy. Owa ‘jawność’ jest podyktowana wynikającym z ogólnych zasad procedury administracyjnej obowiązkiem umożliwienia przez organ administracji ustosunkowania się przez przedsiębiorcę do stawianych mu w toku postępowania zarzutów i zebranych przeciwko niemu dowodów. Jednakże w związku z tym, że wszczynane przez Prezesa UOKiK postępowania dotyczą niejednokrotnie kilku przedsiębiorców naraz – którzy są wobec siebie konkurentami (np. uczestnicy zmowy przetargowej) – zasada jednakowego dostępu wszystkich stron postępowania do materiału dowodowego nie ma charakteru bezwzględnego i może podlegać ograniczeniom.

Zgodnie z art. 69 ust.1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów („Ustawa”) Prezes UOKiK może z własnej inicjatywy – bądź na wniosek przedsiębiorcy składającego do akt postępowania wyjaśnienia i dokumenty – wydać postanowienie o nieujawnianiu innym stronom postępowania znajdujących się w aktach informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa wnioskodawcy, jak również innych tajemnic podlegających ochronie na podstawie odrębnych przepisów.

Co może stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa?

Głównym warunkiem skorzystania przez przedsiębiorcę z możliwości ochrony swojego know-how jest prawidłowe zakwalifikowanie danej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa.

Przepisy art.4 pkt.17 Ustawy odsyłają do definicji tajemnicy przedsiębiorstwa wskazanej w art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – za tajemnicę przedsiębiorstwa uznaje się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Ponadto – co warto podkreślić – uznanie informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa nakłada na pracowników samego UOKiK prawny obowiązek zachowania przedmiotowej tajemnicy oraz innych informacji chronionych, o których pracownicy UOKiK powzięli wiadomość w toku postępowania (art. 71 ust.1 Ustawy).

W praktyce zatem, aby konkretną informację można było uznać za tajemnicę przedsiębiorstwa, musi ona spełniać trzy zasadnicze kryteria:

• musi posiadać wartość gospodarczą;
• nie może być  publicznie dostępna;
• przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania jej poufności.

Ocena tego, czy informacja posiada wartość gospodarczą musi mieć charakter obiektywny i nie może opierać się jedynie na osobistym przekonaniu przedsiębiorcy. Chodzi tutaj przede wszystkim o informacje istotne z gospodarczego punktu widzenia, które mają wpływ na pozycję przedsiębiorcy względem jego konkurentów. Co do zasady za informacje o wartości gospodarczej mogą zostać uznane np. wielkość produkcji i sprzedaży, źródła zaopatrzenia, ceny i wykazy kontrahentów, a także informacje o używanych metodach produkcji etc.

Tajemnicy przedsiębiorstwa nie może stanowić informacja powszechnie znana (informacje opublikowane na stronach internetowych przedsiębiorcy) lub taka, która została ujawniona w powszechnie  dostępnych publikatorach, takich jak np. Krajowy Rejestr Sądowy.

W końcu przedsiębiorca wnioskujący o uznanie danej informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa zobowiązany jest sam podjąć działania, aby zachować ją w tajemnicy przed dostępem osób nieuprawnionych np. poprzez wprowadzenie do umów z pracownikami klauzul o zachowaniu poufności czy też przykładowo zainstalowanie monitoringu i kontrolę dostępu do pomieszczeń przedsiębiorstwa.

Jak wnioskować o ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa?

Wniosek o ograniczenie prawa wglądu może złożyć każdy podmiot, który przekaże Prezesowi UOKiK – z własnej inicjatywy, w odpowiedzi na wezwanie organu lub w następstwie kontroli UOKiK – informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Ponadto wniosek może dotyczyć informacji, które zostały przekazane Organowi Antymonopolowemu np. przez Komisję Europejską.

Ogólne wymogi formalne wniosku o ograniczenie prawa wglądu wskazane zostały w art. 69 ust. 4 Ustawy. Jednakże bardziej szczegółowych wyjaśnień w tym zakresie dostarcza przedsiębiorcom wydany przez UOKiK w marcu bieżącego roku dokument zatytułowany Informacja o sposobie składania wniosków o ograniczenie prawa wglądu w postępowaniach. Wskazówki dotyczące ograniczenia prawa wglądu („Wyjaśnienia”).

Dokument wskazuje, że to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek wykazania, że przesłanki pozwalające zakwalifikować określone informacje jako tajemnicę przedsiębiorstwa są spełnione.

Ponadto Wyjaśnienia wskazują, że przedsiębiorca składający wniosek o ograniczenie prawa wglądu powinien opatrzyć go uzasadnieniem, a dodatkowo powinien również złożyć wersję pisma niezawierającą informacji objętych wnioskiem o ograniczenie prawa wglądu (tj. wersja jawna podlegająca udostępnieniu innym stronom postępowania).

W dalszej części Wyjaśnienia  podkreślają, co powinien zawierać wniosek:

• informacje, które mają podlegać ochronie jako tajemnica przedsiębiorstwa muszą być precyzyjnie wskazane,
• odrębnie w odniesieniu do każdej informacji lub kategorii informacji należy uzasadnić, że stanowią one tajemnicę przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca powinien wykazać, że podjął wszelkie kroki zmierzające do ochrony informacji lub kategorii informacji oraz że nie zostały one ujawnione do wiadomości publicznej;
• przedsiębiorca powinien precyzyjnie wskazać, w stosunku do których stron postępowania wnosi o ograniczenie prawa wglądu.

Niespełnienie powyższych wymogów może skutkować nieuwzględnieniem przez Prezesa UOKiK wniosku o ograniczenie prawa wyglądu. Z drugiej strony należy jednak pamiętać, iż przedsiębiorcy, w stosunku do których wnosiliśmy o ograniczenie prawa wglądu do akt, mają prawo do złożenia zażalenia w tym przedmiocie. Zażalenie składa się za pośrednictwem Organu Antymonopolowego do Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie tygodnia od dnia doręczenia postanowienia o ograniczeniu prawa wglądu do akt.

Mówiąc o zagadnieniu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa w toku postępowań prowadzonych przez Prezesa UOKiK, należy pamiętać również o przewidzianej w art.70 Ustawy specjalnej procedurze ochrony interesów przedsiębiorców lub osób zarządzających korzystających z programu łagodzenia kar (leniency). Procedura ta będzie przedmiotem jednego z kolejnych wpisów na tej stronie.

Zagadnienie ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa stało się tematem bardzo istotnym z punktu widzenia zagwarantowania przedsiębiorcom sukcesów gospodarczych wynikających z posiadanych informacji istotnych dla powodzenia ich działalności oraz budowania dozwolonej prawem przewagi konkurencyjnej. Miejmy nadzieję, że wydane Wyjaśnienia przyczynią się do większej skuteczności i transparentności działań Prezesa UOKiK w tym zakresie.